taché, -ée | adj | tasselat, -ada ADL, mascharat, -ada ADL ; tachéde sang : sannós, -osa (sangnós) LBR. | Omelhièr (Auvergnat) |
porter (se) | vp | (état de santé) :se portar ADL, anar vi ; porte-toi bien : mainatja-te ! , mainatja ! MAS, damòra gorde, -òrda adj ; portez-vous bien ! : mainajatz-vos ! , damoratz gordes, -òrdas ! CHA. | Omelhièr (Auvergnat) |
castrer | vt | sanar (sagnar) ADL, chastrar MAZ, arenjar/'renjar ADL. | Omelhièr (Auvergnat) |
déplaire | vi | sabre mal/mau ADL Quò m'a sabegut mau de m'ausir dire aquò, desplaire (pp desplait, -ta) ADL. | Omelhièr (Auvergnat) |
tuer | vt | tuarTuar lo cochon(A. Delrieu), espelar ADL Mars martela, Abrial 'spela, Mai rapela(dire, Lo Bru) ; tuer un animal : faire (‘na bestia) Z-an pistrat la chabra un brave moment, a la fin l'an faita ; (saigner) : sannar (sangnar) ADL ; tuerles rats : ratar LBR ADL Lo chat aviá bien ratat, alh matin i aviá un pojòl de rats pelh planc de la granja, deratar/desratarvi ADL. | Omelhièr (Auvergnat) |
saute-mouton | nm | sauta-genest MAZ Jogar a sauta-genest, faire a sauta-genest. | Omelhièr (Auvergnat) |
cascade | nf | pissarela ADL, salhent/salhant nm “Salhent” z-es una velha paraula que se tròba mai que mai dinc los noms de luòcs. | Omelhièr (Auvergnat) |
ménage | nm | mainatge ADL ; (travaux de la maison) : besonha nf LBR ADL ; (couple) : parelh nm ; (famille) : ostalada nf ; se mettre en ménage (sans se marier) : se botar a la còla. | Omelhièr (Auvergnat) |
châtrer | vt | chastrar MAZ, sanar (sagnar) ADL, 'dobar ADL, arenjar/'renjar ADL. | Omelhièr (Auvergnat) |
humide | adj | moste, -a LBR ADL, sanhós, -osa MAZ. | Omelhièr (Auvergnat) |
serrer | vt | cachar ADL, sarrar ADL ; serrer fortement avec la main : emponhar ADL ; serrer la main, pour saluer : tochar de la man. | Omelhièr (Auvergnat) |
marécageux, -euse | adj | sanhós, -osa MAZ, moaleirós/moleirós, -osa ADL. | Omelhièr (Auvergnat) |
sale | adj | sale, -a ADL, crassós, -osa ADL, barbolhat, -ada ADL, bargalhós, -osa ; (noirci) : mascharat, -ada ADL ; (collant) : brenhaud, -a LBR ; (graisseux) : sainós, -osa ; sale, en parlant d’eau qui coule : asòra adj f ADL ; (personne tenant mal son intérieur) : sandrolhon nf LBR ADL ; (personne mal tenue) : ganelha nf ADL. | Omelhièr (Auvergnat) |
mal | nm | (difficulté) : mal/mau ADL Z-a de mal a compréner çò que n-òm li dit ; avoir du mal à : nen sabre per LBR MAS Quò nen sap per o faire de biais ! Nen sabe amb aquelh fotraud de petaç qu'es tròp flap. Quò li nen sabèt, mès enfin z-o faguèt, gigonar ADL, patir (-iss-) Z-ai bien patit per 'chabar aquelh trabalh (A. Delrieu), batalhar LBR. | Omelhièr (Auvergnat) |
manteau | nm | mantèl ; manteau de berger : saile ADL ; manteau de cheminée : mantela nf MPA. | Omelhièr (Auvergnat) |
salir | vt | salir (-iss-) ADL, esfelar LBR ADL, barbolhar ADL, mascharar ADL, emplastrar Quò's tot emplastrat de salopariá (A. Delrieu), tachar ADL ; salir le visage : morralhar ADL ; salir avec une matière pâteuse : empastar ADL. | Omelhièr (Auvergnat) |
mainmise | f. | sasida ; manmesa | Basic (commun gasc-lang) |
cesse | nf, | sans cesse loc adv : atenent adv, a fial/fiau ; faire qqch sans cesse : faire màs Parla màs, arrestar pas de Arresta pas de parlar, calar pas Parla, que cala pas. Parla, mès cala pas. | Omelhièr (Auvergnat) |
difficile | adj | à faire : delicat, -ata ADL, juquelós, -osa LBR ADL, mau/mal-aisat, -ada ; être difficile de + verbe : faire mal/mau adv + verbe Quand quauqu’un crei d'aveir bien fat e se fai far de repròches : \"Fai mau faire, vesetz ben, quauque còp !\" (A. Delrieu). Per aquelas còstas, fai mau foeire, èsser/estre demal/mau faire Las jarbas sòn de mau faire quand los liams sòn tròp seches, nen sabre Quò nen sap per o faire ; être difficile à qqn : li nen sabre Z-ai chabat, màs quò me’n sabèt. | Omelhièr (Auvergnat) |
salopette | f. | salopeta | Basic (commun gasc-lang) |
serpolet | nm | sarpolet°/serpolet° MAS. | Omelhièr (Auvergnat) |
marque | nf | marca ADL Autescòps, chaque maistre, per conustre sas fedas dinc la parjada delh vialatge, deviá sinnar sas bèstias en lor fasent una talha o una còcha a l'aurelha, chaqu'un la siòna : la marca, còcha ADL, ramarca/remarca ADL. | Omelhièr (Auvergnat) |
saloir | nm | salador° MAZ PCD. | Omelhièr (Auvergnat) |
thym | nm | sarpolet°/serpolet° MAS. | Omelhièr (Auvergnat) |
osier | nm | (saule) : sause ADL ; brin d'osier : vige MAZ ; scion d'osier : gemba nf ADL. | Omelhièr (Auvergnat) |